संज्ञा तथा समास संबंधी प्रश्नोत्तरी
प्रश्न-1 माहेश्वर सुत्रेषु स्वर सम्बन्धी सुत्राणां संख्या अस्ति ?
अ द्वौ
ब त्रीणि
स चत्वार:✔
द पंच
प्रश्न-2 महाभाष्योपरि प्रदीप टिकाया: रचनाकार: क: ?
अ कैयट✔
ब नागेश
स भट्टोजिदीक्षित
द कौंडभट्ट
प्रश्न-3 वर्णानां अभाव: ?
अ निपात
ब संयोग
स विभाषा
द अवसान✔
प्रश्न-4 संहिता नित्य न भवति ?
अ एक:पदे
ब वाक्ये✔
स धातु-उपसर्गयो:
द समासे
प्रश्न-5 हकारस्य यत्न: ?
अ विवृत,संवार, नाद घोष✔
ब विवृत,संवार नाद अघोष
स संवार, नाद घोष महाप्राण
द संवृत,संवार, नाद घोष
प्रश्न-6 निषेद विकल्पयो का संज्ञा भवति ?
अ निपात संज्ञा
ब विभाषा संज्ञा✔
स अवसान संज्ञा
द एकाल संज्ञा
प्रश्न-7 कस्य वर्णस्योच्चारण स्थानम् तालु विद्यते ?
अ ष
ब ह
स श✔
द स
प्रश्न-8 व्याकरणस्य आद्य: प्रवक्ता मन्यते ?
अ पाणिनि
ब कात्यायन
स इंद्र
द ब्रह्मा✔
प्रश्न-9 व्याकरणस्य द्वितीय: प्रवक्ता मन्यते ?
अ शँकर
ब बृहस्पति✔
स पाणिनि
द कात्यायन
प्रश्न-10 पाणिने: अन्य नाम् आसीत् ?
अ फ़णाभृत
ब आहिक:
स शालंकी
द शालातुरिय✔
प्रश्न-11 पतञ्जले:अन्य नाम नास्ति ?
अ आहिक:✔
ब गोणिका पुत्र:
स फणिभृत्
द शेषावतार:
प्रश्न-12 अनध्याय:भवति ?
अ त्रयोदश्यांतीथौ✔
ब एकदस्यांतिथौ
स द्वादस्यांतिथौ
द एकदस्यातिथौ
प्रश्न-13 घि संज्ञा विधायक सूत्रमस्ति ?
अ शेषोघ्यसखि✔
ब दाधाध्वदाप्
स यूस्राख्यो नदी
द द्वंद्वेघि
प्रश्न-14 विरामोSवसानम् इति सुत्रेण करोति ?
अ विराम संज्ञा
ब अवसान संज्ञा✔
स वृद्ध संज्ञा
द कोSपि न
प्रश्न-15 हश् प्रत्याहारस्य वर्णानां प्रयत्न:भवति ?
अ अघोष:
ब महाप्राण:
स विवार:
द संवार:✓
अजन्तपुल्लिङ्ग*
*1.स्वौजसमौट्........सूत्र प्रपूर्यत ।*
उत्तरम्= स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्।
*2.प्रत्ययाद्यौ चवर्गस्य इत्संज्ञा केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्= चुटू ।
*3. सम्बुद्धिसंज्ञा केन सूत्रेण ?*
उत्तरम= एकवचनं सम्बुद्धि:।
*4.अङ्गसंज्ञा केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्= यस्मात्प्रत्ययविधिस्तादि प्रत्ययेऽङ्गम् ।
*5. "रामेण" अस्मिन् प्रयोगे टा स्थाने इन आदेश केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्=टाङसिङसामिनात्स्या:।
*6."रामाभ्याम् " अस्मिन् प्रयोगे दीर्घ विधायक सूत्रं लिखन्तु ।*
उत्तरम्=सुपि च ।
*7. नामि परेऽजन्तस्य अङ्गस्य किं स्यात् ?*
उत्तरम्=नामि ।
*8."रामेषु" अत्र दन्तसकारस्य स्थाने मूर्धन्यषकार केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्= आदेशप्रत्यययो:।
*9.सर्वादीनि कतिधा ?*
उत्तरम्= सर्वादयश्च पञ्चत्रिंशत् ।
*10.अदन्तात्सर्वम्न:परस्य जस:स्थाने किं स्यात् ?*
उत्तरम्=अदन्तात्सर्वनाम्न:परस्य जस:शी स्यात् ।
*11."सर्वस्मिन्"अस्मिन् प्रयोगे ङि स्थाने स्मिन् आदेश केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम् = ङसिङ्यौ:स्मात्स्मिनौ ।
*12.सर्वनाम स्थान कति के च ते ?*
उत्तरम्= सर्वनाम स्थान पञ्च (१) सु (२.) अौ (३) जस् (૪) अम् (५) अौट् ।
*13."हे हरे "अस्मिन् प्रयोगे गुण केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्= ह्रस्वस्य गुण:।
*14. घिसंज्ञा केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्= शेषो घ्यसखि ।
*15. ईदूदन्तौ नित्यस्त्रीलिङ्गौ किं स्त: ?*
उत्तरम्= ईदूदन्तौ नित्यस्त्रीलिङ्गौ नदीसंज्ञौ स्त: ।
*16." कुमार्यौ " अस्मिन् प्रयोगे यण् आदेश केन सूत्रेण भवति ?*
उत्तरम्=एरनेकाचोऽसंयोगपूर्वस्य।
*17.सुप् प्रत्यय कति के च ते ?*
उत्तरम्= सु अौ जस्
अम् अौट् शस्
टा भ्याम् भिस्
ङे भ्याम् भ्यस्
ङसि भ्याम् भ्यस्
ङस् अोस् आम्
ङि अोस् सुप्
*18. "ऋदुशनस्पुरुदंशोऽनेहसां च" इदं सूत्रं किं करोति ?*
उत्तरम्= अनङ् आदेश ।
*19. "नॄणाम् " अत्र दीर्घ विधायक सूत्रं लिखतु ?*
उत्तरम् = नृ च ।
*20."नदीसंज्ञा विधायक सूत्रं लिखन्तु ।*
उत्तरम्= यू स्त्र्याख्यौ नदी ।
*प्रश्न=1. संज्ञापरिभाषम् - अत्र क:द्वन्द्व: ?*
*A.इतरेत्तरयोगद्वन्द्व:*
*B. समाहारद्वन्द्व:*✅
*C. एकशेषद्वन्द्व:*
*D .द्वन्द्व:नास्त्येव*
*२.परार्थाभिधान क्या है ?*
*अ. वृत्ति*✅
*इ. विग्रह*
*उ. कारक*
*ण. क्रिया*
*३.उप कृष्णम् में उप का अर्थ है -*
*अ. विभक्ति*
*इ. समीप*✅
*उ. समृद्धि*
*ण. अत्यय*
*४.प्रत्यर्थम् में समास है -*
*अ.केवल*
*इ.अव्ययीभाव*✅
*उ. द्विगु*
*ण्.तत्पुरुष*
*५.दुर्यवनम् में कौनसा समास है?*
*अ. कर्मधारय*
*इ.द्विगु*
*उ.अल्लुक्*
*ण्. अव्ययी भाव*✅
*६.चोरभयम् में कौनसा समास है?*
*अ.षष्ठी तत्पुरुष*
*इ.सप्तमी तत्पुरुष*
*उ.पंचमी तत्पुरुष*✅
*ण्. बहु ब्रीही*
*७.यूप दारू में कौनसा समास है?*
*अ.चतुर्थी तत्पुरुष*✅
*इ. षष्ठी तत्पुरुष*
*उ. पंचमी तत्पुरुष*
*ण्. कर्मधारय*
*८.नखभिन्न: में कौनसा समास है?*
*अ.तृतीया तत्पुरुष*✅
*इ. षष्ठी तत्पुरुष*
*उ. पंचमी तत्पुरुष*
*ण्. कर्मधारय*
*प्रश्न=9." देशहितम् " - विग्रहवाक्यं दर्शय-?*
*अ..देश:हितम्*
*इ.देशस्य हितम्*
*उ.देशाय हितम्*✅
*ण्.देशात् हितम्*
*प्रश्न=१०. "अव्ययं-विभक्ति-समीप्-........सूत्र प्रपूर्यत ।*
*उत्तर - अव्ययं* *विभक्तिसमीपसमृद्धिव्यृद्ध्यर्थाभावात्याऽसम्प्रतिशब्दप्रादुर्भावपश्चाद्यथानुपूर्व्ययोगपद्यसादृश्यसम्पत्तिसाकल्यान्तवचनेषु ।*
*११.अनश्व: में कौनसा समास है?*
*अ.पंचमी तत्पुरुष*
*इ.षष्ठी तत्पुरुष*
*उ.नञ् तत्पुरुष*✅
*ण्. कर्मधारय*
*१२.अक्षशौण्ड: मे कौनसा समास है?*
*अ.षष्ठी तत्पुरुष*
*इ.सप्तमी तत्पुरुष*✅
*उ.द्विगु*
*ण्.द्वंद्व*
*१३.तत्पुरुष: यह कैसा सूत्र है?*
*अ.विधि*
*इ.परिभाषा*
*उ.नियम*
*ण्.अधिकार*✅
*१४.पञ्चगवम् मे कौनसा समास है?*
*अ.द्विगु*✅
*इ.द्वंद्व*
*उ.तत्पुरुष*
*ण्.केवल*
*१५.सप्तम्यन्त का किसके साथ समास होता है?*
*अ. भय*
*इ. श्रीत*
*उ. सुख*
*ण्.शौण्ड*✅
*१६.नीलोत्पलम् में कौनसा समास है?*
*अ.द्विगु*
*इ.द्वंद्व*
*उ. कर्मधारय*✅
*ण्.केवल*
*१७.समास कितने प्रकार का होता है?*
*अ.४*
*इ.५*✅
*उ.६*
*ण्.७*
*१८.समास: भवति -*
*अ. सुबन्तानाम्*✅
*इ.तिङन्तानाम्*
*उ. प्रतययानाम्*
*ण्. सर्वेषां पदानाम्*
*१९.स्त्री प्रमाण: में समास है?*
*अ. अव्ययीभाव*
*इ.द्विगु*
*उ.द्वंद्व*
*ण्. बहुव्रीहि*✅
*२०.वृत्तियां कितनी है?*
*अ.४*
*इ.५*✅
*उ.६*
*ण्.३*
*२१.समास विग्रह कितने प्रकार का होता है?*
*अ.५*
*इ.२*✅
*उ.३*
*ण्.४*
*२२. चंद्रशेखर: में कौनसा समास है?*
*अ.तत्पुरुष*
*इ.द्विगु*
*उ.द्वंद्व*
*ण्.बहुव्रीहि*✅
*२३. चित्रगु: का विग्रह वाक्य क्या होगा?*
*उत्तर - चित्रा गावो यस्य सः*
*२४. निर्मक्षिकम् में कौनसा समास है?*
*अ.द्विगु*
*इ.अव्ययीभाव*✅
*उ.कर्मधारय*
*ण्.तत्पुरुष*
*२५.वागर्थाविव मे कौनसा समास है?*
*अ.केवल*✅
*इ.अव्ययीभाव*
*उ.तत्पुरुष*
*ण्.द्वंद्व*
*२६.व्यधिकरण तत्पुरुष कितने प्रकार का होता है?*
*अ.५*
*इ.६*✅
*उ.७*
*ण्.८*
*२७.प्राचार्य: का अर्थ है -*
*अ. दूर गया हुआ आचार्य*
*इ. श्रेष्ठ आचार्य*
*उ.अपने विषय में दक्ष आचार्य*
*ण्.उपर्युक्त सभी*✅
*२८. सर्वरात्र: का अलौकिक विग्रह है -*
*अ. सर्वा जस् रात्रि सु*
*इ.सर्वा सु रात्रि जस्*
*उ.सर्वा सु रात्रि सु*✅
*ण्. इनमे से कोई नहीं*
*२९.प्रादि समास का उदाहरण है -*
*अ.सुपुरूष:*✅
*इ.वीर पुरुष:*
*उ.स्त्री पुरुष:*
*ण्.युद्ध पुरुष*
*३०.समास की सामान्य परिभाषा है -*
*उत्तर - समसनम् इति समास
Comments
Post a Comment